Đặc trưng chủ yếu của lo lắng thi cử là gì?

admin Aug 19, 2019

Ngày nay, với áp lực học tập ngày càng lớn nên trẻ nhỏ phải đối mặt với lo lắng thi cử cũng từ rất sớm.

Nhiều trẻ chỉ vừa mới bước chân vào lớp 1, lớp 2 đã nhanh chóng trải qua những căng thẳng cực độ của việc thi cử. Và để giúp các bậc phụ huynh hiểu hơn về vấn đề này, chúng tôi xin được chia sẻ một số thông tinh dưới đây:

1. Lo lắng thi cử là gì?

Lo lắng thi cử là một trạng thái căng thẳng thần kinh do việc thi cử gây ra. Lo lắng thi cử được cấu thành bởi ba yếu tố:

Một là thành phần nhận thức: Thể nghiệm ý thức được hình thành từ đánh giá tiêu cực của bản thân và đánh giá tiêu cực của người khác, lấy lo lắng làm đặc trưng.

Hai là, thành phần sinh lý: Phản ứng tình cảm đặc định có liên quan tới sự gia tăng hoạt động của hệ thông thần kinh tự chủ. Ví dụ như tim đập nhanh, thở gấp, ra mồ hôi nhiều, đi tiểu nhiều, đau đầu, mất ngủ…

Ba là, thành phần hành vi: Phương thức hành vi nhất định biểu hiện ra khi phòng ngự hay trốn tránh, ví dụ như đứng ngồi không yên, làm nhiều động tác thừa, trả lời bài thi lung tung, rởi khỏi phòng thi sớm…

Lo lắng thi cử là một kiểu phản ứng tình cảm phức tạp được tạo thành bởi ba thành phần kể trên.

Các nhà tâm lý học cho rằng, phần lớn lo lắng của các cháu đang ở độ tuổi đi học biểu hiện khi thi cử.

2. Lo lắng thi cử có ba loại tình huống

a. Lo lắng trước khi thi. Sốt ruột, hoang mang lo sợ, căng thẳng tột độ, từ đó làm ảnh hưởng với việc ôn luyện và thi cử.

b. Lo lắng trong khi thi: Bình thưởng học tập còn được được, nhưng khi vào phòng thi là cuống lên quên hết mọi thứ, những vấn đề lúc bình thưởng có thể làm được thì bây giờ chịu không làm được, bình thưởng ít khi nhầm lẫn như tính toán sai, làm sai đề… lại xảy ra.

c. Lo lắng sau khi thi: Do kết quả thi không được như ý muốn nên suốt ngày buồn bã, sống trong đau khổ, lo âu.

3. Sự khác biệt giữa lo lắng thi cử đúng độ và quá độ

Có hai phương pháp để theo dõi xem con em mình có lo lắng thi cử quá không: Một là, cha mẹ và thầy cô giáo quan sát các em bằng kinh nghiệm của mình; hai là, vận dụng lượng biểu khoa học tâm lý để tiến hành phân tích.

Quan sát bằng kinh nghiệm, thường được tiến hành trên các mặt sau:

a. Quan sát thần sắc của trẻ. Các em tuổi còn nhỏ nên không giỏi che giấu thế giới nội tâm của mình, tâm trạng căng thẳng lo âu của các em thường phản ánh ra bên ngoài.

b. Quan sát hành vi của trẻ. Khi quá lo lắng, quá căng thẳng, các em thưởng có những thay đổi rõ rệt về hành vi. Bình thường các em hiếu động, hoạt bát, thì giờ đây trở nên rụt rè, “ngoan ngoãn”, bình thường các em ngoan ngoãn, lặng lẽ thì giờ đây trở nên nóng nảy; khi ôn bài và làm bài tập không biết phải làm thế nào nữa, thường có biểu hiện là cầm quyển sách lên lật lật vài trang rồi lại đặt xuống; làm bài này được một đoạn lại chuyển sang làm bài khác…

c. Quan sát lời nói của trẻ. Những đứa trẻ sống ngoại tâm thường nói thẳng ra những băn khoăn suy nghĩ của bản thân, thầy cô giáo và cha mẹ chúng có thể dễ dàng biết được; nhưng những đứa trẻ sống nội tâm vốn dĩ đã ít nói hay do quá căng thẳng, lo lắng, lại càng trở lên ít nói, cha mẹ và thầy cô giáo rất khó phát hiện.

d. Quan sát phản ứng sinh lý của trẻ. Khi căng thẳng, lo nghĩ quá độ, phần lớn các em nhỏ đều có phản ứng sinh lý tương ứng, ví dụ như có em thì chán không muốn ăn uống gì, có em lại hắt xì hơi liên tục, có em thì đau đầu chóng mặt, có em thì tái phát bệnh cũ…

e. Cảm thấy thi cử như một sự uy hiếp, chứ không phải một sự thử thách.

f. Có nhiều suy nghĩ tiêu cực, sợ thi kết quả không cao bị người khác coi thường, bố mẹ đánh chửi, cho rằng “cuộc đởi thế là hết, tương lai chẳng còn gì nữa”…

g. Quên hết những kiến thức mới học, đồng thời khó khăn trong việc tập trung chú ý vào bài thi.

h. Lo lắng các bạn thi tốt hơn mình.

j. Lo lắng thi cử tăng lên cùng với thành tích của bản thân.

Trên thực tế, trước khi thi, phân lớn các em học sinh hoặc ít hoặc nhiều đều có những thể nghiệm kể trên. Nhưng bạn cũng không nên bi quan, đọc xong bài này cha mẹ sẽ biết cách giúp con khắc phục những lo âu thi cử đó.