Nguyên nhân và biện pháp khắc phục ọc sữa cho trẻ nhỏ
Tình trạng ọc sữa xảy ra khá phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nhiều bà mẹ bỉm sữa rất lo lắng không biết con mình có vấn đề về sức khỏe hay không và bối rối không biết xử trí thế nào để không nguy hiểm cho trẻ.
1. Nguyên nhân gây ọc sữa ở trẻ sơ sinh
– Nguyên nhân sinh lý:
Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, hoạt động co bóp của các cơ đường tiêu hóa đôi lúc không đồng bộ gây nên sự rối loạn nhu động ruột và trẻ bị ọc sữa. Ngoài ra, tâm vị trẻ không đóng kín, cơ vòng thực quản dưới không siết chặt làm cho sữa từ dạ dày trào lên thực quản. Nếu trẻ quấy khóc, vặn vẹo thân mình, rặn đi tiêu… sẽ làm tăng áp lực trong bụng và trẻ ọc sữa.
Ngoài ra, khi trẻ bú, sẽ nuốt một lượng hơi vào trong dạ dày. Nếu cho bú không đúng cách, lượng hơi nuốt vào dạ dày nhiều, dạ dày chứa một lượng lớn vừa sữa vừa hơi, do đó trẻ dễ bị ọc sữa. Nếu khoảng cách các cữ bú quá ngắn, trẻ bú quá nhanh hoặc quá lâu, lượng sữa quá nhiều cũng gây nên ọc sữa.
– Nguyên nhân bệnh lý:
Trong một số trường hợp trẻ bị bệnh như: nhiễm trùng hô hấp hay tiêu hóa, trẻ cũng bị ọc sữa. Trong trường hợp này, ngoài hiện tượng ói, trẻ còn có thể có các dấu hiệu khác kèm theo như ho, chảy mũi, sốt hoặc tiêu phân bất thường…
Một số trẻ mắc chứng hẹp phì đại môn vị cũng thường xuyên bị ói do sữa đi qua môn vị khó khăn. Thông thường trẻ không ọc sữa những ngày đầu sau sanh, thường ọc xuất hiện từ tuần thứ 2 trở đi. Lúc đầu trẻ chỉ hay trớ sữa, sau đó nôn thành vòi rồng, sau mỗi lần bú là ọc sữa. Đặc biệt, trẻ thường ọc có khoảng trống sau bú và không bao giờ ọc ra dịch vàng hay dịch xanh. Sau khi ọc, trẻ rất đói và đòi bú ngay. Trong trường hợp này, bạn nên đưa trẻ đi khám bệnh để bác sĩ chuyên khoa nhi khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Trong trường hợp lồng ruột, trẻ đột ngột nôn ói nhiều kèm theo là khóc thét từng cơn dữ dội, xanh tái, có thể đi tiêu nhày máu sau đau bụng khoảng 6 giờ. Bệnh này thường gặp ở trẻ trai bụ bẫm, dưới 24 tháng tuổi, nhiều nhất ở trẻ 3 – 6 tháng tuổi. Đây là 1 cấp cứu ngoại khoa. Vì vậy, cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Ở trẻ non tháng cũng thường khi xãy ra hiện tượng ọc sữa nhưng sẽ nhanh chóng thuyên giảm nếu chúng ta chăm sóc đúng cách và điều trị nâng đỡ thích hợp.
2. Trường hợp cần đưa trẻ đi bệnh viện
– Nếu trẻ đang hoàn toàn khỏe mạnh, đột nhiên nôn ói dữ dội kèm theo quấy khóc nhiều, có thể có các dấu hiệu bất thường khác, chúng ta nên đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế khám bệnh.
– Nếu trẻ nôn ói kèm theo các dấu hiệu bệnh lý như sốt, ho, chảy mũi hay đi phân bất thường… cũng cần đưa trẻ đi khám bệnh ở bác sĩ chuyên khoa nhi.
– Nếu trẻ nôn ói mà ảnh hưởng đến sự phát triển về cân nặng, chiều cao hay sự nôn ói làm trẻ “sợ” bú cũng cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ nhi khoa.
– Nếu sự ọc sữa của trẻ không cải thiện sau khi đã điều trị hỗ trợ, chăm sóc đúng cách, thì cũng cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ nhi khoa.
3. Biện pháp giúp phòng ngừa ọc sữa ở trẻ
– Cho trẻ bú đúng cách, vừa đủ lượng sữa.
– Lựa chọn bình sữa phù hợp với con:
• Núm vú phải phù hợp với miệng trẻ.
• Lỗ núm vú phù hợp, tránh trường hợp quá nhỏ làm cho trẻ phải gắng sức khi bú. Ngược lại nếu lỗ núm vú quá to, sữa xuống quá nhiều làm trẻ nuốt không kịp, trẻ dễ bị sặc, ói khi bú.
– Cho con bú đúng cách: Không đặt bình sữa nằm ngang, sữa ngập trong núm vú tránh cho trẻ bú vừa sữa vừa hơi. Ngoài ra, ba mẹ cũng nên pha sữa đúng cách cho con.
– Bú đúng tư thế: không cho trẻ bú khi nằm. Cần bế trẻ khi cho bú, đầu vai hơi cao, tránh gập cổ khi bú. Sau khi cho trẻ bú xong, bế trẻ theo tư thế thẳng, ngực áp vào một bên ngực mẹ, mặt kê lên vai mẹ rồi vỗ nhẹ lưng cho trẻ ợ hơi. Sau đó, nhẹ nhàng đặt trẻ nằm, kê gối hơi cao dưới vai, đầu tránh gập cổ, gập bụng.
– Giú trẻ tập trung trong lúc bú và sau khi bú xong, tránh đùa giỡn với bé.
4. Những trường hợp cần lưu ý ở trẻ
Trong trường hợp trẻ ọc sữa kèm theo biểu hiện thường đổ mồ hôi, quấy khóc, vặn vẹo thân mình. Trong trường hợp này, ngoài việc chăm sóc đúng cách, cần bổ sung canxi và vitamin D cho trẻ vì đây là biểu hiện trẻ thiếu vi chất, đặc biệt là canxi và vitamin D. Có thể cho trẻ tắm nắng vào mỗi sáng để bổ sung vitamin D
